ေပ်ာက္ကြယ္ေတာ့မည့္ ကရင္ဂႏၳ၀င္ေတးတစ္ပုဒ္ အပိုင္း (၂)

04 October 2008

ထိုစဥ္က အရွားပါးဆံုး အခက္ခဲဆံုးအျဖစ္ နွဲဆရာအေနနွင့္ ေနာင္လံုလွဳိင္ကားေက်းရြာမွ (ေရွးနွဲဆရာ) မန္းထြန္းျမိဳင္(ေစာေခတ္ေမး)သည္လည္း အေရြးခံရျပီး၊ ထိုမွ ေနာက္ထပ္ဆယ္နွစ္တုိင္ေအာင္ ျပည္ေထာင္စု ဒံုးအဖြဲ႔၀င္တြင္ အျမဲတမ္းနွဲမွဳတ္ဆရာအျဖစ္ ေက်ာ္ၾကားခဲ့သည္သာမက ထိုနွစ္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕၊ ေျမပေဒသာကြ်န္း စုိက္ပ်ိဳးေရး၀န္ၾကီးဌာနက ကမကထျပဳလုပ္ေသာ ေျမပေဒသာကြ်န္း သစ္သီး၀လံျပပြဲ၊ ေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲအစီအစဥ္တြင္ ကရင္ရုိးရာဒံုးအကလည္း ပါ၀င္ရေပရာ နွဲဆရာမန္းထြန္းျမိဳင္၏ သေကၤတမပါေသာ ႏွဲမွဳတ္ျခင္းအတတ္ကုိ အႏုပညာဌာနမွ ႏွဲကၽႊမ္းက်င္သူမ်ား၊မြန္ယဥ္ေက်းမွဳ ႏွဲဆရာမ်ားက အံ့ၾသခ်ီးမြမ္းျခင္းကိုပင္ ခံရသူျဖစ္ပါသည္။



ကရင္အမ်ိဳးသားပုိင္ ဂႏၳ၀င္ ဆယ့္ႏွစ္လရာသီ ေတးၾကီးအတြင္း ပုဒ္စဥ္တစ္ဆယ့္ႏွစ္ပုဒ္ပါရွိေသာေၾကာင့္ တာ၀န္က်သည့္ ဒံုးအကနည္းျပ ဆရာေျခာက္ဦးတို႔အား တစ္ဦးလွ်င္ ႏွစ္ပုဒ္စီေတးသံစဥ္မ်ား ထည့္သြင္းရန္ ခြဲေ၀သတ္မွတ္ေပးလိုက္၍ ေဒသစံု၊ ေခတ္မ်ိဳးစံု တခ်ိန္တုန္းဆီက ေတးသံစဥ္မ်ား သူ႔ေနရာႏွင့္သူ သီဆုိဖြဲ႔ႏြဲ႔သြားနုိင္ၾကသည္ကို ေတြ႔ရွိရမည္ျဖစ္ပါသည္။ ထုိစဥ္ ေတးသံစဥ္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေလ့လာနားဆင္ ၾကည့္လိုက္လွ်င္ ေဒသအသီးသီးမွ ဒံုးေတးသံစဥ္မ်ား ပါ၀င္ေနေၾကာင္း သိသာနုိင္ေပသည္။ ေရွးရုိးေတးသံစဥ္မ်ား၊ မုကၠဒိ ဒံုးေတးသံစဥ္မ်ား၊ ရေသ့ပ်ံဒံုး ေတးသံစဥ္မ်ား၊ လွိဳင္းဘြဲဒံုး ေတးသံစဥ္မ်ား၊ လြမ္းညဒံုး ေတးသံစဥ္မ်ားအျပင္ ဒံုးအဖြဲ႔၏ အဓိကအ၀င္နွင့္ အထြက္ ေတးသံစဥ္မ်ား နွစ္ပုဒ္ကို ဆရာေစာေက်ာ္တင့္ (ေစာေက်ာ္ေလး)၏ ထုိနွစ္ျပည္နယ္ေန႔တြင္ ပထမဆုရ ေရႊဥၾသဒံုးအဖြဲ႔ (ေရႊကင္းေက်းရြာဒံုးအဖြဲ႔)၏ ေတးအဆင္းအထြက္ကို ျပဳျပင္မြမ္းမံ ျဖည့္စြက္ျပီး အသံုးျပဳ တင္ဆက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္၍ အလြန္နား၀င္ခ်ိဳေသာ ေတးမ်ားအျဖစ္ ေဒသအေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ေက်ာ္ၾကားခဲ့ရပါသည္။


ကရင္အမ်ိဳးသားတုိ႔၏ ဂႏၳ၀င္ ဆယ့္နွစ္လရာသီ ေတးၾကီး ယခုနွစ္ေပါင္း (၄၀) နွစ္အတြင္း တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ ကရင္အမ်ိဳးသားမ်ား သတိမထားမိ၍ ေခတ္ေပၚေတးမ်ား ေအာက္တြင္ ေမ့တန္ေကာင္းေလာက္ျပီဟု ယူဆရမည္ျဖစ္သကဲ့သို႔ ေနွာင္းလူငယ္မ်ားလည္း မသိလိုက္ပဲ ဖာသိဖာသာေနလိုက္မည္ကို စုိးရိမ္ေသာေၾကာင့္ ရွားရွားပါးပါး က်န္ရွိေနေသးေသာ မူလေတး၏ ကရင္ဘာသာစာသားကို ေလ့လာနုိင္ၾကေစရန္ ေဆာင္းပါး၏ အဆံုးတြင္ ပူးတြဲ ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။

ကြယ္လြန္သြားၾကျပီျဖစ္ေသာ ေတးသီခ်င္း၏ အဓိကပုဂၢဳိလ္မ်ားျဖစ္ၾကသည့္ အရွင္ဥတၱမ(စ၀္အဲဆုိဒ္)၊ အရွင္စႏၵန (မန္းနဲစန္)၊ ေဒါက္တာ ေစာလွထြန္း၊ ေစာေမာင္၀င္း၊ မန္းဟန္သိန္း၊ ေစာေသာင္းေရႊ (ဖထီး)၊ ေစာေက်ာ္တင့္ (ဇြဲကပင္ေက်ာ္ေလး)၊ မန္းစိုးသန္း(နဲခါးလူ)၊ မန္းကံစိန္( ရေသ့ပ်ံသား ဒံုးအကနည္းျပ)၊ တုိ႔အား ဤစာစုျဖင့္ သမုိင္း၀င္ ဂုဏ္တင္ မွတ္တမ္းျပဳလ်က္…….။

(၂၃) ႓ႜင္ထင္း႓ါ ခါန္.ဆုိဒ္ေဖါဟ္ အမူ.ဏီ ဖႜဳံတံု.ထာေခါဟ္

အု္ခင္းထာ္…….
ပု္ဖႜဳံေဖါဟ္ ထီ့ခါန္.ေဖါဟ္ထံင္ လု္ဏီယုိ၀္၊ ဖူ.ေဍ၀ဵ ပု္ဟွယ့္ထံင္ ဍဳံလၢဳင္.ယုိ၀္၊ ထုဂ္လု္၀ၚ ထာေခါဟ္ထာခႜါင္လု္ဏါင္းယုိ၀္၊ ေဟွး…. ဖီ့ဖူ႔လု္ယာ့ ေက၀္ဏါင္းထဟွံင္၊ လာဆီ့ဏီ့႓ိင္း အု္ဟွာင္က်ံင္း၊ မြာဲလင္ဖႜိဳ၀္း၀ယ္၊ ဖႜဳံယွင္ေဖါဟ္အု္က်ံင္းဖႜံင္၊
ကုိ၀္ ပါင္ဆုိင္……
ခြဵက႟င္မူးခြါ႔၊ ရာ.ဓနာေ၀ံ၊ အွ္ဆံင္လာဆာ္ ကုိ၀္ဟွာေဍ။

၁။ ထာင့္ခုက္ေဖါဟ္ ဆင္ခူးလင္ဃွိင္၊ မာဆိက္မာဏါ ဟွံင္လုက္ကႜိင္။ `နာသတ္ဖူသွ်´ ဖင္စာစိင္း၊ ဆင္ဖ၀့္ဖါထင္း နုိင့္မုိင့္ခႜိင္း၊ ဖႜဳံဏိင္းထင္းသင့္ အူးေဍဟွိင္၊ ဃွဴ.ထီေဍေခႜါဟ္အင္းဖံင့္ဍိင္၊ ဖႜဳံအင္း႓ူးသင့္ မုက္ယူ.ယိင္။

၂။ ထာင့္ခုက္ဖါေဍာဟ္ေအထံင္ထာင္ဏွ္၊ `မာဃနာသတ္´ ဟု္ေယာ၀္စုိ၀္ဖႜဟ္-ေယာ၀္စို၀္ဖႜဟ္ ဖ၀့္တု္ကုိ၀္ဖ၀့္ ဍးစို၀္၀၀္….၊ ေဟွး… သုင္းဆီ့ေဖါဟ္ထံင္ ေအသၞ၀့္၊ လုင္.သးလုင္.ခယ့္ အးမာလ၀့္….၊ ေလ၀္အင္းထုိင့္လး ျဂဳက္တႝ၀့္ ထီေဍသုိ၀္ သုက္မာ. ယွ၀္ယွ၀္၊ ဖႜဳံေဖါဟ္သီးေဟွး- ေထာဟ္ေဖါဟ္မံင္ ဃႊိင္.ယူ.မာ.လ၀့္။

၃။ ဆု္ေခါ၀္.စြးတယ္ ထံင္လာသိုင့္၊ သိင္းလးမိင့္လင္ ေခါဟ္လံင္ထုိင့္၊ ဖ၀့္ဍီးခႜီ႕ဖါထင္းနုိင့္မုိင့္၊ ´ဥတၱရာနာသတ္´ ဏွ္လ၀္ဟွိဳင့္၊ အင္းဖံင့္ဆီ့ေဖါဟ္ သို၀္႓းနုိင္၊ ယာ.သုဂ္ဃွါင့္ဟွံင္ ယာ.သုဂ္ဃွံင့္သံင့္ လု္လုက္လိုင္၊ သုင္းထင္းဟွိင္းသင့္ ဟွယ့္တာင္ဆုိင္။

၄။ ကႛဳဂ္စုဦခါ့ ေအထံင္လာတာ၊ ထီ့လင္သာ္ဟွင္းေခါဟ္ဃွါင့္ထာ၊ က်ာ႓ီကု္ေလင့္-က်ာ႓ီကု္ေလင့္၊ လီဟွင္းအာ….။နာသတ္ဖႜဟ္ထင္းစိတၱရ၊ သိင္းဍဳိ၀္ထင္း ကႜင္ကႜါင္းဖ၀့္ဖါ၊ ေလ၀္ဍြဲဃွဳဂ္ ေကာ၀္မိင္လးကႜာ၊ ကို၀္ဏိင္းေဍ အင္းဃွယ္ကို၀္အု္ဟွာ။

၅။ လာယာ့ထံင္ထာင္ လင္သင္း၀င္၊ ´၀ိသာခါနာသတ္´အွ္မုဂ္ဍဳင္၊ ဆု္ဆုိင္ေ၀့ လ္ု႓ႜင္ဏီ့႓ႜင္၊ ဃွဴ႕ေဍနဲယာ့႓င္သုင္းလင္၊ ပု္က်ာပ၀္.သၞ၀့္ဃွဴ႕ဃွင္၊ ဖ၀့္ေထာဟ္ကႜီးဖါ အု္ယံင့္႓င္၊ ဟု္႓းတယ္ထယ့္ သုင္းလင္က်င္။

၆။ ဆု္ဆုိင္ေဍာဟ္လင္ လာနုဲ႔ထံင္၊ ကာလ္ုပါထင္းထီံ့ယြာဖႜံင့္၊ လင္ဆိက္ဖိုင္ဆု္မာပၱံင္၊ ဃွဳဲးလင္႓ူးမ(မ်)မြာဲေအဟွံင္၊ လင္သႜာတာ္အွ္အု္ဖႜံင္၊ ေဟွး….နာသတ္ေဇဌမြာဲဍးခံင္၊ ဖ၀့္ကးေဍအ္ုဏါင္. ဖါထင္းယွံင္။

၇။ ဆု္ဆုိင္ဆု္ဆုိင္အးတယ္၊ လာဃွိဳ၀္ထံင္ထာင္ ဆိက္ထင္းခံင့္ဖႜာ႓ူးဍဳဂ္ပါင္၊ ႓င္းဖ၀္.ေသွ္႓ုိ၀္လု္လာင့္ဏါင္…..၊
က၀္သုဂ္သႜာဖါထင္း၀ိက္ကာင္၊ ႓ူးခယ့္ေကႜာ၀္ ေလ၀္႓ို၀္ေဍဏါင္၊ နာသတ္ျဗဳဗၺာဍးစို၀္ယာင္၊ မီသးမိင့္ထီ့ေဍာဟ္ေမွ္ဖႜါင္။
၈။ ဆု္ဆိုင္က်ဳဂ္လာခုဂ္ထံင္ဏွ္၊ ဖ၀့္လာခုဂ္ဖါထင္းသၞ၀့္၊ ႆရ၀ဏ္နာသတ္ ေယာ၀္စုိ၀္ဖႜဟ္၊ သုဂ္ဆူမိင့္႓ံုလင္ေပ်ာ၀္ဖ၀္.၊ ထီ့ေဍာဟ္ေမွ္ဖႜါင္၊ ကို၀္၀ီးလာ ခါင္ကံုစူးလ၀့္၊ ဖႜဳံကို၀္ဆုိဒ္ဃွဴ႕ဃွင္႓းသၞ၀့္။

၉။ လာဆီ့မူ.ထံင္ယုိ၀္ ဆု္ေခါ၀္စြး ယးေဖါဟ္စာင္းယွဳိ၀္၊ သႜာပြြြြဵဖါထင္းဃွိင္.ေကာ၀္၊ ေဟွး…. ေဖါဟ္လီးဖ၀့္ပါကဲ ဆု္ဍဳိ၀္၊ ေကာဟ္ေထံ႓ိုင္အင္းေဍ ေဖါဟ္နို၀္၊ ဍဳံမူ.ထုင္းဟု္႓းလင္ေကႜာ၀္။

၁၀။ ကု္တုဂ္၀ွ္ လာမုက္စြးတယ္၊ အာသာ၀တီ ယွးဖါန္.ခယ္၊ တု္က၀္သြါ႕ဖါထင္းဃွဳဦ၊ ေလ၀္ေကႜာ၀္ကု္လံင့္ ဃွဳဲးလင္႓ယ္…..၊ ဆုင္ထင္းေမွ္ပံု.ေလ၀္ပါမုက္ကုဦ၊ ဖႜာ႓ူးပု္တာအု္ထာ္ဆာ.ယယ္၊ ေလ၀္ကုဂ္႓ူးသို၀္အးမာလယ့္၊ ဖီဖူ႔ ပၱံင္ဏွ္အွ္၀ယ္။
၁၁။ ဆု္ဆုိင္ထင္းသင့္ ထံင္လာဏင့္ဖုိင္၊ ယွးလု္မုဂ္ေခါဟ္ ၾကတၱိကာစိုင္၊ မုဂ္ေခါဟ္ဆု္အုင္းလ္ုအွ္လိုင္၊ ေဟွး…. ဍိင္လိင္အု္ဖ၀့္လ္ုနုိင့္မုိင့္၊ ဆိက္လင္ထီ့မူ႔လာဆု္ဆုိင္၊ မု္ဖႜာယာ.သုဂ္ေဍသုင္းဃွဲဳ႕သာယုိင္၊ ေ႓့မု္အင္းယုိင္ ႓းမာဆုိင္။

၁၂။ ႓ူး၀၀္ထင္းလာလိင္ထံင္ေ၀့၊ မီ့ဂႆီနာသတ္ယွးဖါန္.လုဦ႕၊ ျပိဳင္ကံု႓ူး၀ီ.ဟွင္လုက္ေခႜ၊ ဏ၀့္ထင္း႓ူးပံု.ပါမုက္ကုဦ……၊ ေဟွး…ဖ၀့္မူ.ယွ ဖါထင္းဟွ၀္သုဦ႕၊ စာင္းကုဂ္ကံင္း႓ူးကုိ၀္ဏီေဍ၊ ဖႜဳံဖီ့႓ူးယ၀္ ေယွာဟ္လာကို၀္ထုဦ႕ သာဏင္းေဃွ၀္။
ကို၀္ပါင္ဆုိင္…….

ခြြဵက႟င္မူးခြါ႔ရာဓနာ.ေ၀့၊ အွ္ဆံင္လာဆာ္ ကို၀္ဟွာေဍ။
ဏု္ထာင္ေအထံင္ဏု္တု္၀ါန္႔၊ သာဏင္းေဃွ၀္ ဖႜဳံခြဵက႟င္။
(မင္ရုိ႕)၃ ေခါက္၊ ….(ေလေလ့မင္ရုိ႕)၃ ေခါက္…
အုိး..ခို၀္ဆံင့္ဏး……။
ထာေခါဟ္အု္ထာင္၊ မာေ႓့ထာေခါဟ္ အု္စာင္းလင္သုိ၀္ဏွ္လ၀့္။

(စ၀္ထ၀့္ဗ်၀္)